Güvenlik Soruşturmasında Kişisel Veri Kullanımına Sınırlama

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 7 Nisan 2021 tarihinde kabul edilen “7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu” 17 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanuna göre, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında ‘kişisel verilerin doğru ve güncel olması’ esas alınırken, aynı zamanda bu verilere, işlendikleri amaçla bağlantılı olarak, sınırlı ve ölçülü kullanım getirildi.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler ile değerlendirme komisyonlarının, veri güvenliğine ilişkin önlemleri almaları gerektiğinin belirtildiği kanunda, işlemlerin her evresinde gizliliğe uyulmasının önemine vurgu yapılıyor. Kanunda, ilgili bilgi ve belgelerin yasal olarak bilmesi gerekenlerden başkasına verilmeyeceğine ve açıklanamayacağına işaret ediliyor. Elde edilen kişisel verilerin amacı dışında işlenemeyeceği ve aktarılamayacağının da altı çiziliyor.

Değerlendirme Komisyonu

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasını ve elde edilecek verilerin kullanılmasını amaç ve temel ilke kabul eden kanun çerçevesinde, soruşturmanın kimler hakkında yapılacağına, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğuna, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağına, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağına ilişkin ‘Değerlendirme Komisyonu’ oluşturulacağı belirtiliyor.  

Kanunda, arşiv araştırmasının, statü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılacağına dikkat çekiliyor. Kanunda şöyle deniliyor:

“Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği,   bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Jandarma, Emniyet, Sahil Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.”

Kanunda, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak birimler de Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Mahalli Mülki İdare Amirlikleri olarak sıralanıyor.

Loglar Hukuka Aykırı Değiştirilemeyecek

Kanun da ayrıca şuna değiniliyor: “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel, hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamaz, logları (kayıt) değiştiremez veya silemez, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşamaz veya yayın yoluyla duyuramaz. Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremez. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler tarafından bu hususlara ilişkin gerekli tedbirler alınır.”

Değerlendirme Komisyonu’nun Görevleri

Kanunda, yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulacağına değiniliyor. Ve konuya ilişkin şunlar belirtiliyor.

“Değerlendirme Komisyonu; Cumhurbaşkanlığı’nda İdari İşler Başkanı’nın görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında; teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla; başkan dahil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulur. Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki değerlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki ‘Değerlendirme Komisyonu’nca yapılır.”