Eğitim’de EBA ve FATİH’in Ortak Paydası

Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu dönemde uzaktan eğitim için uygulamaya koyduğu Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Projesi’nin içeriğini geçen hafta uzun uzadıya anlatmıştım. EBA’nın gündemde olmadığı dönemlerde; daha önceden üzerinde oldukça uzun süre çalışılan bir başka iddalı eğitim projesi olan FATİH Projesi’nin (Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) her aşamadaki eğitim  kurumlarının ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik konumda olduğu belirtiliyordu.

Uzun zamandan beri ‘Eğitim Seferberliği’nin bir unsuru olarak duran bu her iki projenin, diğer alanlardaki eğitim projelerinin de tetikleyicisi olabilecek konumda olduğunu belirtmştim.

Uzmanlar, eğitimde FATİH Projesi’nin, 21’inci yüzyıl vatandaşlığı becerileri olarak tarif edilen; teknoloji kullanımı, etkili iletişim, analitik düşünme, problem çözme, birlikte çalışma ve işbirliği gibi becerileri geliştirerek öğrencileri edilgen olmaktan çıkaracağı ve eğitimde fırsat eşitliğini geliştireceği öngörüsünde bulunuyor.

EBA Projesi’nin ve FATİH Projesi’nin içeriklerinin entegrasyonuna (birleştirme) da değineceğim bu haftaki yazımda; eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğini sağlamak ve okullardaki teknolojiyi iyileştirmek amacıyla bilişim teknolojileri araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla ve etkin kullanımına yer vereceğim.

FATİH Projesi’nin bir başka iddialı yanı olarak da fırsat eşitliğini sağlayıp; öğrenciler arasındaki sayısal uçurumu (fırsat eşitsizliği) kapatacağı belirtiliyor. Eğitimde, toplam kalitenin de artırılmasının hedeflendiği FATİH Projesi ile öğrencinin, sadece dersteki başarısıyla değil, ilgi alanları, aktiviteleri ve eğilimleriyle değerlendirilebilmesi ve bu yolla, öğrencilerin tüm öğrencilik hayatlarına ait verinin analizinin yapılmasının öneminin de ortaya çıkarılmasını sağlayacağının altı çiziliyor.

Eğitimde FATİH Projesi ile öğrenci, bulunduğu ortamdan bağımsız olarak ders notlarına, ders içi projelere ve öğretmen tarafından verilen ödevlere ulaşabiliyor, ürettiği bilgileri öğretmeni ve diğer arkadaşları ile paylaşabiliyor ve ayrıca EBA ile yardımcı dokümanlarla öğrendiği konuları pekiştirebiliyor.

FATİH Projesi, dersliklere donanımların sağlanmasını, geniş bant internetin bütün dersliklere ulaştırılmasını, derslere ait elektronik içeriklerin (e-içerik) sağlanmasını, öğretmenlerin bilişim teknolojilerine (BT) entegrasyonunu ve içerik geliştirilmesi için web platformlarının kurulmasını gerçekleştiriyor.

FATİH Projesi’nin Ana Bileşenleri

Eğitimde FATİH Projesi, sadece bir donanım veya eğitim projesi değil, çok boyutlu bir hizmet olarak değerlendiriliyor. Ülke ekonomisini dinamik kılmada oldukça büyük bir öneme ve yere sahip olarak değerlendirilen projenin kapsamına ilişkin şu bilgilere yer veriliyor:

“Yurtiçi üretimin ve katma değerin artırılması, Daha önce yurt içinde üretimi bulunmayan ürünlerin üretilebilmesi,

Yeni teknoloji ve ürünlere yönelik araştırma-geliştirme faaliyetlerinin yapılabilmesi,

Tüm okul dersliklerine yerleştireceği bilişim teknolojisi donanımı, yazılımı, ağ altyapısı, internet erişim imkanı ve e-içeriklerinin yanında öğretmenlere ve öğrencilere elektronik kitap (e-kitap) imkanı sunması.

Eğitimde Teknoloji Entegrasyonu

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Onursal Adıgüzel de FATİH Projesi’ni odak noktası alarak, eğitim sisteminde teknoloji kullanımına ilişkin yaptığı “Milli Eğitim Sisteminde Teknoloji Entegrasyonu: 2020’ye Nasıl Girdik?” konulu çalışmasında ‘Eğitim Bilişim Ağı’na kapsamlı bir biçimde yer vermiş. Adıgüzel, hazırladıkları raporun öncelikli amacının; 2020 Türkiye’sinin eğitim fotoğrafından yola çıkarak eğitim teknolojisi konusunda yapılmış en büyük bütçeli yatırım olan FATİH Projesi’nin incelenmesi olduğunu vurguluyor. Adıgüzel, raporun içeriğine ilişkin şu bilgileri aktarıyor:

“Bu büyüklükte bir projenin ne planlama ve uygulama aşamasında ne de sonlandırılması ile ilgili önceden belirlenmiş bir ölçütler takımının olmaması nedeniyle raporda bilimsel ve güvenilir bulgular elde edilmesi için alanyazın taramasının yanı sıra anketler de kullanılmıştır. Farklı coğrafi bölgelerde bulunan 8 şehirden, farklı okul türlerinde ve öğretim kademelerinde çalışan öğretmen görüşleri alınmıştır. Bazı bulguları desteklemek için basında yer alan haber ve görüşlere de yer verilmiştir. Araştırmada nitel ve nicel verilerin bir arada sunulmasına özen gösterilmiştir. Konu ile ilgili 2011 yılından itibaren yazılan tez, makale, rapor ve incelemelerin önemli bir çoğunluğu taranmıştır. Elde edilen veriler bir proje ile ilgili en temel proje döngüsünü tarafsız ve bilimsel şekilde değerlendirmek ve öneriler geliştirmek amacıyla kullanılmıştır…”

Tabletle Eğitim Yanlış Denilmişti

2018 yılında, FATİH Projesi kapsamında yapılan çalışma sonucunda “tabletle eğitim bir yanlış” denilmesine karşın; bu günlerde öğrencilere ücretsiz tablet sağlanabilmesi için çeşitli kampanyalar düzenlenmesi; 2018’de alınan kararla bir tezat oluştururken, ülkedeki bu bölünmüşlük ve parçalanmışlık tablosu ister istemez eğitim alanına da yansımış oluyor. 

“Eğitimde Teknoloji Entegrasyonunda Sürdürülebilir Uygulama Nasıl Olmalı?” konulu çalışma, “FATİH Projesi’nin 3’üncü Fazında öğretmen ve öğrencilere tablet dağıtılmasıyla ilgili bir ihale planlanmaması, tabletle eğitimin bir yanlış olduğu sonucuna 2018 yılında varılmasıyla da; 8 yıl boyunca bu konuda yapılmış olan yatırımların akıbetini tartışılır hale getirdi” görüşünü ortaya koyuyor. Çalışmada, proje kapsamındaki ‘etkileşimli tahta ihalesi’nin de tablet ihalesinde olduğu gibi kafalarda karışıklıklara yol açtığının üzerinde duruluyor.

Yapılan çalışmada, “Projenin İyileştirilmesi Mümkün mü?” sorusu yöneltilerek; Projenin iyileştirilmesinden çok mevcut durum tespiti yapılarak yeni bir yol haritası çıkarılmasında fayda görüldüğüne işaret ediliyor.

Öğretmenlerin Eğitimi

FATİH projesi ile ilgili farklı tarihlerde, farklı araştırmacılar tarafından çeşitli değerlendirmeler ve araştırma sonuçları yayınlanmış. Bu değerlendirmelerin ortak özelliği ise öğretmen eğitimi ve zengin dijital içerik (Donanım sağlamaktan çok öncelikli olan dijital içerik ihtiyacının giderilmesi). Sürdürülebilir entegrasyonun en önemli paydaşı olarak da öğretmen görülüyor.

FATİH Projesi’nde ‘Etkileşimli Tahta’lar ön plandaydı. Projenin belki de en gözle görülür yanı olan etkileşimli tahtalar, 3’üncü Fazla birlikte okullara yayılmaya devam etmişti. Proje kapsamındaki ‘kazanımlar’dan vazgeçilmemeliydi görüşü etkin bir biçimde dillendiriliyor. FATİH Projesi kapsamında şu anda bilişim sınıfları kapatılmış, bilgisayar laboratuvarları da atıl kalmış durumda…