Dijital Oyunlara ‘Sömestr’ Arası

Eğitim öğretim yılının (2019-2020) birinci dönemi 17 Ocak 2020 tarihinde sona erdi. Yeni neslin önemli bölümü zamanını tablet, akıllı telefon ve bilgisayarların önünde geçiriyor… Bir milyonu aşkın öğrencinin karne alıp; sömest tatilinin başlamasıyla birlikte; siber güvenlik firmaları ardı ardına çocukları ekranlardan uzak tutmanın yollarını gösteren ‘öneri’bültenleri yayımladılar. Çocukların ‘dijital oyun oynama süresi’ni kısıtlamayı hedef alan öneriler, yarıyıl tatilinde ebeveynleri yönlendirmeyi de amaçlıyor.

Günümüzde çocuğun dijital oyun oynama süresini kısıtlamak, hele de tatil günlerinde oldukça zor. Ancak çok fazla ekran süresi de çocuklar için iyi değil. ESET Türkiye Ürün ve Pazarlama Müdürü Can Erginkurban, çocuklarımızın ekran süresini makul ve sağlıklı bir miktarla sınırlamamıza yardımcı olacak ebeveynlere yönelik bazı öneriler sıraladı:

Cihaz Kullanımı Konusunda Örnek Olun

Çocuklarınızın elektronik cihazları sağlıklı kullanmaları için sizin örnek olmanız önemlidir. Saatler sürecek bir Netflix maratonuna başlamadan önce örnek oluşturacağınızı unutmayın. İzleseniz de izlemeseniz de televizyonu arka planda açık tutmanız veya her boş vaktinizde elinizin telefonunuza gitmesi çocuğunuz için iyi örnekler olmayacak.

Kendinizi Eğitin (Özellikle Akıllı Cihazlar Konusunda)

Bugünün çocukları teknoloji konusunda yetişkinlerden daha fazla şey biliyor. Bu nedenle revaçtaki telefon uygulamalarından veya en yeni sosyal medya çılgınlıklarından haberdar olmanız önemli. Sosyal medyanın risklerini ve tehlikelerini anlamadan çocuğunuza öğretemezsiniz.

Elektronik cihazları ve çocuklarımızı nasıl etkilediğini öğrenmek önceliğiniz olsun. ESET Türkiye, kısa süre önce ebeveyn ve çocuklara yönelik bir bilgilendirme kaynağı olarak saferkidsonline.eset.com web sitesini kullanıma açtı. Burada yer alan makaleler, uzman görüşleri ve videolardan faydalanabilirsiniz.

Teknolojisiz Alanlar Belirleyin

Evinizde akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve televizyonlar gibi elektronik cihazlara izin vermediğiniz alanlar belirleyin. Mesela yemek odası veya mutfak, yemek ve aile sohbeti için ayrılmış teknoloji içermeyen bir alan olmalıdır.

Teknolojisiz Zamanlar Belirleyin

Tüm ailenin teknolojik cihazlardan uzak kalacağı zamanlar belirleyin ve hep birlikte bu kurala uyun. Örneğin, akşam yemeği saati veya yatmadan bir iki saat önce tüm ailenin televizyon, video oyunları ve bilgisayarlar olmadan birlikte vakit geçirmesi için en iyi zamanlardır.

Ebeveyn Kontrolü Uygulamaları Kullanın

Çocuklarınızın televizyonda ne izlediğini ve internette neler yaptığını bilmenize olanak tanıyan ‘ebeveyn kontrolü’ yazılımları kullanın. Çocukların tablet, telefon ve bilgisayarlarında karşılaşabilecekleri milyonlarca tehdit var ve bunların hepsini bilmenize imkan yok. Ebeveyn kontrolü yazılımları, hazır listeler sayesinde bu tehditlere karşı çocuklarınızı korur, izledikleri içerikleri yaş gruplarına göre otomatik olarak sınırlandırabilmenizi sağlar.

iOS cihazlarda bulunan ‘Ekran Süresi’ ayarları ile tüm bu sınırlamaları yapabilirsiniz. Android cihazlar için ise Google Play’den indirebileceğiniz ‘ESET Parental Control’ yardımınıza koşacaktır. Ücretsiz birçok özelliğiyle bile, süre ve uygulamaları sınırlandırabilirsiniz.

Ekran Karşısında Geçirilen Uzun Sürelerin Zararlarını Anlatın

Kendileriyle konuşulduğunda çocuklar çok daha akılcı davranabiliyorlar. Fazla ekran süresinin zararları anlatılan bir çocuk, beraber koyacağınız kurallara uyacaktır. Yaşına uygun olmayan şiddet içeren video oyunlarının ve filmlerin çocuklara nasıl zararlı olabileceğini açıklayın. Sinirli, fazla hareketli ve yorgun olmalarının sebebinin video oyunlarına kendilerini uzun süre kaptırmaları olduğunu anlatın. Bu arada internette karşılaşabilecekleri yabancıların neden olabileceği tehlikeleri de tartışın. Tehlikelerden korunmak için aile olarak nasıl birlikte çalışabileceğinizi konuşun.

Çocuğunuzun Hesaplarını Bilin

Çocuğunuzun yaşına bağlı olarak, parolalarını, sosyal medya hesaplarına erişim bilgilerini bilmeniz gerekli olabilir. Çocuğunuzun dahil olacağı sosyal medya ve diğer hizmetler hakkında kurallar belirlemeniz de önemlidir. Birçok çocuk, siber zorbalık gibi internette karşılaşacağı sorunlarla başa çıkmak için gerekli olgunluğa sahip değildir. Sosyal medya kullanıyorsa çocuğunuzun güvende kalmasına yardımcı olmak için arkasını kollamanız önemlidir.

Sokakta Oyun Oynamaya Teşvik Edin

Çocuklar teknolojik eğlence ortamlarına kolayca bağımlı olurlar. Onları ekranı olmayan etkinliklere katılmaya teşvik edin. Mümkün olduğu kadar dışarıda arkadaşları ile vakit geçirmesini, kitap okumasını veya masa oyunları oynamasını sağlayın.

Ekran Süresini Ayrıcalık Haline Getirin

‘Ekran Süresi’ bir ‘hak’ değil bir ‘ayrıcalık’ olmalıdır. Televizyon zamanı veya bilgisayar kullanımı gibi ayrıcalıklarını olumsuz bir sonuç olarak elinden alın. İzin verilen ekran süresini kesin olarak belirledikten sonra ödül olarak ekstra zaman kazanmasına izin vermeyin. Günlük sınıra sadık kalın gerektiğinde eğlenceli olabilecek ve ücretsiz başka ödüller sunun.

Çocuğunuzun Odasına Televizyon Koymayın

Kendi odasında televizyon olan bir çocuğun ekran süresini ve kullanımını kontrol edemezsiniz. Çocuğunuzun odasında televizyon, video oyun sistemi veya bilgisayar bulunmasına izin vermeyin. Gece uyku düzenini bozacak telefon ve diğer elde kullanılan eğlence cihazları da unutmayın. Bu arada yatak odasında elektronik cihaz kuralının biz büyükler için de geçerli olduğunu hatırlayın!

saferkidsonline.eset.com

Öte yandan, siber güvenlik kuruluşu ESET, dijitalleşen dünyada çocuklar ve ebeveynlere yol gösterecek bir bilgilendirme web sitesini kullanıma sundu. Hem de Türkçe içerikle.

ESET, çocuklar için daha güvenli bir online dünya oluşturulmasına yardımcı olmak amacıyla hizmete açtığı saferkidsonline.eset.com Türkçe yerel içerikle kullanıma sunulan site ebeveynlerin, eğitimcilerin ve çocukların başvurabileceği bir bilgilendirme kaynağı olmayı hedefliyor. Sitede makaleler, uzman görüşleri ve videolar yer alıyor.

Olası Tehlikeleri Bildiriyor

Dijital çağın, çocuklarımıza yönelik risklerini mercek altına alan siber güvenlik kuruluşu ESET, olası tehlikeler konusunda uyaracak ve yol gösterebilecek bir bilgilendirme platformu oluşturmaya karar verdi ve böylece küresel düzeyde “Safer Kids Online“ girişimini başlattı.

Bu girişim tüm dünyada ailelerin ve okulların başvurabileceği bir eğitim kaynağı sağlayarak, çocuklar için daha güvenli bir online dünya oluşturmayı hedefliyor.

Türkiye İlk Üç Ülkeden Biri

Bu bilgilendirme sitesiyle Türkiye; İngiltere ve Slovakya ile birlikte ESET’in global ağı içinde bu girişimi hayata geçiren ilk üç ülke arasında yer aldı. Saferkidsonline.eset.com web sitesi küçük çocuklar, gençler ve ebeveynlere uygun içeriklere sahip. Bu kaynakların tümü tanınmış çocuk psikologlarına ve ESET’in siber güvenlik uzmanlarına danışılarak geliştirildi.

Sitede Neler Var?

Rehberlik ve tavsiye sunmayı amaçlayan içerikler, sıkça sorgulanan temel konular etrafında şekilleniyor. Çocuğunuzun selfie paylaşma risklerine ilişkin farkındalığı artırma, siber zorbalık işaretlerini anlama veya çocukları online avcılardan koruma gibi konular bunların arasında yer alıyor. Sitede ayrıca 8 yaş üzeri çocukları hedefleyen bir video serisi, 11 yaş üzeri çocuklar için çizgi öyküler ve ebeveynler ile okullar için uzman makaleler de var.

Yol Gösterilmeye İhtiyaçları Var

Ebeveynler iyi niyetli ama çocukların yine de yol gösterilmeye ihtiyaçları var. Erginkurban, “Ebeveynler her ne kadar ellerinden geleni yapsalar da, çocuklarını dijital dünyada nasıl koruyacaklarını her zaman bilemeyebiliyorlar“ tespitini yaptı. Erginkurban, “Dijital konularda başvurulabilecek bir kaynağa ihtiyaç vardı. Hem global olarak hem de Türkiye’de. ESET Türkiye olarak yerelleştirilmiş Türkçe içerikle bu ihtiyaca cevap vermeye çalıştık. Safer Kids Online’in küresel tespitlerini paylaşmanın yanı sıra önümüzdeki dönemde Türkçe yerel içerikleri de arttırma planımız var. Bu çalışmayla çocukların güvende olmasına destek veren, ailelerin ve okulların başvurabileceği bir bilgilendirme kaynağı olmayı hedefliyoruz” diye konuştu.

Ebeveyn Kontrolü Uygulamaları

Site, ebeveyn kontrolü uygulamaları hakkında da bilgi içeriyor. Safer Kids Online sitesi ayrıca ebeveynlerin çocuklarının online durumunu denetlemesine imkan veren ESET Parental Control for Android gibi ebeveyn kontrolü yazılımları hakkında tavsiyeler sunuyor. ESET Parental Control, uygunsuz web içeriğini kontrol etme ve çocukların belirli cihazlarda harcadığı vakti takip etmenin yanı sıra kullandıkları uygulamaların uygunluğunu yönetme imkanı sağlıyor.

Arkadaşlar Gerçek Hayattan Olsun 

İnternet harika bir teknoloji ancak ne yazık ki çocukların karşılaşabileceği büyük tehlikeler de içeriyor. Çocuklarınızın çevrimiçi arkadaşlarını gerçek hayatta da tanıdığınızdan emin olun.

Dünyada 500 milyondan fazla kullanıcıyı koruyan Bitdefender Türkiye Operasyon Direktörü Alev Akkoyunlu, tatilde zamanlarının önemli bir bölümünü bilgisayar, tablet ve akıllı telefon gibi internete bağlı cihazlarla geçirecek çocukların, dijital dünyadaki tehlikelerden korunabilmesi için anne ve babalara 6 önemli uyarıda bulunuyor.

1. Kontrolü elden bırakmayın: Çocuğunuzun internet geçmişine ara sıra göz atın. Yaşına uygun olmayan bir içeriğe maruz kalıp kalmadığına dikkat edin.

2. Endişelerinizi açıkça paylaşın ve uyarın: Çocuğunuza bilgisayar, tablet ve akıllı telefon kullanımı ile ilgili kurallar koyun ve onlarla nelerden endişelendiğiniz hakkında konuşun. Neye izin verip neye vermediğinizi ve sebeplerini açıklayın. Çocuğunuzu müstehcenlik ve saldırganlık içeren spam mesajları, anlık mesajları ve e-postaları cevaplamaması konusunda uyarın.

3. Uygulamalara dikkat edin: Çocuğunuza mobil uygulamalar indirirken dikkatli olması konusunda öğüt verin. Uygulamaların bazıları saldırgan reklam yazılımları ve ücretli hatlara mesaj gönderen kötü amaçlı yazılımlar içeriyor olabilir. Oyunları ve uygulamaları sadece Google Play ve App Store gibi resmi uygulama mağazalarından indirin. Bilinçsiz uygulama içi satın almalar yapmalarını önleyin.

4. Gizlilik ayarlarını birlikte düzenleyin: Çocuğunuz sosyal medyada hesap oluştururken, gizlilik ayarları için ona yardımcı olun ve maruz kalacağı içerikleri kısıtlamak konusunda teşvik edin. Çocuğunuzun hangi sosyal medya sitelerini kullandığını bilin ve çevrimiçi arkadaşlarını gerçek hayatta da tanıdığınızdan emin olun.

5. Cihazlardaki kameralara izinsiz erişilmediğinden emin olun: Uygulama izinleri konusunda temkinli olun. Örneğin, bir el feneri uygulamasının kameraya erişmesi kesinlikle gerekmez. Kameraya erişmek isteyen uygulamaların izinlerini kontrol edin ve güvenilir olup olmadıklarını araştırın. Global güvenlik yazılımı şirketi Bitdefender Antüvirüs’ün “Web Kamerası Koruma” özelliği, bilgisayarınızın veya dizüstü bilgisayarınızın sahte uygulamalar tarafından kötüye kullanılıp kullanılmadığını tanımlar ve sizi, mahremiyetinizi ele geçirmeye çalışan siber suçlulardan korur.

6. Ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik yazılımı kullanın. Çocuğunuzun çevrimiçi aktivitelerini izleyebileceğiniz ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik çözümü edinin. Bitdefender Ebeveyn Kontrolü, uygunsuz içerikleri engeller, internet erişimini belli saatlerle kısıtlar ve ebeveynlere çocuklarının çevrimiçi aktivitelerini uzaktan görüntüleme imkanı sunar. Bitdefender Internet Security ve Bitdefender Total Security ürünlerinin içerisinde yer alan Bitdefender Ebeveyn Kontrolü aynı zamanda bağımsız bir uygulama olarak da mevcut.

Wikipedia Türkiye’de Erişime Açıldı

Uzmanlar, sömestr tatili boyunca çocukların ekranlardan uzak tutulmalarını önerse de ödev hazırlayacak ya da bilgi edinmeye meraklı çocuklar için ise sevindirici haber Wikipedia’dan geldi…

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından; 5651 sayılı Kanun uyarınca 29 Nisan 2017 tarihinde erişimi engellenen Wikipedia’nın (Vikipedi) erişim engelinin kaldırıldığı 15 Ocak 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Geçen haftalarda Wikipedia için Anayasa Mahkemesi (AYM) “hak ihlali” olduğuna karar vermişti. AYM gerekçeli kararı açıkladı. Karar, BTK’ya ulaşınca Wikipedia açıldı.

Anayasa Mahkemesi’nin Wikipedia kararının gerekçesi Resmi Gazete’de açıklandı. AYM
Genel Kurulu’nun, internet ansiklopedisi Wikipedia’nın Türkiye’de erişime kapatılması nedeniyle yapılan bireysel başvuruda “ihlal” kararı vermişti.

Vikipedi, başka projeleri de barındıran ve kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Wikimedia Vakfı tarafından barındırılıyor. Wikipedia’da şu bölümler yer alıyor:

Commons: Özgürce kullanılabilir fotoğraflar ve daha fazlası… Vikigezgin: Özgür seyahat rehberi, Vikisözlük: Özgür sözlük, Vikiveri: Özgür bilgi tabanı, Vikikitap: Özgür ders kitapları Vikihaber: Özgür haber kaynağı, Vikiversite: Özgür ders materyalleri, Vikisöz: Özgür söz dizini, MediaWiki: Özgür ve açık viki uygulaması, Vikikaynak: Özgür kütüphane, Vikitür: Özgür tür dizini, Meta Viki: Topluluk koordinasyonu ve belgelemesi