Coğrafi Bilgi, Demokrasiye Çözüm Olur mu?

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB); farklı ölçekte ve çözünürlükte mekansal veri/bilgi kullanan, mekansal bilişimden yararlanan; Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) uygulayıcıları ve geliştiricileri için oluşturduğu platform; demokrasi arayışına örnek gösterildi. Sürdürülebilir bir iletişim platformu olarak tanımlanan bu platformun üzerinden birlikte çalışabilirlik modeli geliştirilebileceğinin altı kalın hatlarla çizildi.

Türkiye Barolar Birliği’nde 23 Ekim 2019 tarihinde bu yıl 6’ıncısı gerçekleştirilen Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Kongresi’nin, ana konuşmacısı olan CHP 25 ve 26’ıncı Dönem İzmir Eski Milletvekili, akademisyen ve ekonomist Doç. Dr. Selin Sayek Böke “Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Kalkınma” başlıklı konuşmasında Türkiye’nin yeni bir düzene ihtiyacının olduğunu bildirdi. Kongrenin akıllı mekanlar, yeni toplumsal sözleşme ve yeni siyaseti tartışmak için bir fırsat olduğunu dile getiren Böke, siyasetin siyasi partilere bırakılmayacak kadar önem taşıdığına dikkati çekti.

CHP 27’inci Dönem Kastamonu Milletvekili Hasan Baltacı da kongreye akıllı şehirler ve akıllı kırsalı öğrenmeye geldiğini ifade ederek, bilgiyi yönetmenin önemine işaret etti. Baltacı, önemli olanın  bilgiyi toplamak ve bilgiyi kullanmak olduğunu vurgulayan çerçevede konuşmasını sürdürdü.

Mekansal Bilgi Endüstrisi

CBS Kongresi’nin organizasyonunu üstlenen İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Caner Güney de konuşmasında kongre kapsamında ‘Dayanışma’ faktörünü öne çıkarmaya çalıştıklarını anlattı. Kongrede, merkez yönetim, yerel yönetim ve özel sektörü bir araya getirdiklerini kaydederek, paylaşım ekonomisinden söz etti. Katılımcılara, “Mekansal bilgi endüstrisi olabilir miyiz? Sorusunu yönelten Güney, bu noktada yetenekli iş gücü, destekleyici merkezi ve yerel yönetimin önemli olduğunun altını çizdi. Güney, kongrenin temasını “Akıllı Şehirler Ve Akıllı Kırsal” olarak belirlediklerini anımsatarak, ekonomi ile ekolojinin denge kurması gerektiğinin önemine işaret etti. Akıllı şehir tasarımı nasıl oluru düşünmenin önemine vurgu yapan Güney, akıllı şehir kavramının Türkiye’de ve özellikle İstanbul’da çok tartışıldığını dile getirdi. Güney, akıllı şehrin sadece bilgi iletişim projesi olmadığını söyleyerek, Türkiye’de neden akıllı şehir oluşturamıyoruz? Akıllı şehirler bir lüks müdür? Demokrasi mi? Sistemler bütünü mü? Sorularını arka arkaya yöneltti.

Onbirinci Kalkınma Planı’nın,  yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre, afet yönetimi, coğrafi bilgi sistemleri konularını kapsadığını ifade eden Güney, şehre coğrafi bilgi sistemi eklenmesi halinde yalnız başına ‘Akıllı Şehir’ etmediğini belirtti. Güney, 30 büyükşehir belediyesinin akıllı şehir yapılmak istendiğini anımsatarak, akıllı şehir politikası, felsefesi, stratejisi ve kırsalı tartışmak istediklerini söyledi. 

Akıllı şehirlerin dünyayı değiştirme de kullanılabileceğinin altını çizen Güney, 21’in yüz yılın dönüşüm çağı olduğunu; dijital dönüşümün de üretimin çok yönlü dönüştürülmesi anlamına geldiğini kaydetti.

Güney, öte yandan CBS Yasası’nın Cumhurbaşkanlığı’nda  hazırlıklarının sürdüğünü, ancak kendilerinin bu hazırlıklardan haberlerinin olmadığını belirtti.

Gelecek Çağın Etkinliği

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO) Başkanı Orhan Kasap ise konuşmasında kongreyi, “Gelecek çağın olması gereken etkinliği” şeklinde nitelendirdi. CBS’nin uygulama alanının çok geniş olduğuna değinen Kasap, CBS’nin barıştan yana kullanılmasını istediğini belirtti. “CBS’nin nasıl oluşturulacağı konusunda fikir üretmek, bilgi endüstrisini büyütmek amaç olmalı” diyen Kasap, kongre süresince CBS ile ilgili yol haritasını belirgin hale getireceklerini söyledi.

Veri Toplama Süreçleri Kolaylaştı

TMMOB Başkanı Emin Koramaz da bilimin ve tekniğin halk yararına olması için mücadele ettiklerinin altını çizerek, refah içinde yaşanabileceğini ortaya koymaya çalıştıklarını anlattı. CBS’nin bir çok disiplinin alanına girdiğini anımsatan Koramaz, “CBS’ye ilişkin bilgilerin, bilim ve tekniğin halk yararına kullanılması için mücadele ediyoruz” dedi. Bilgi ve teknolojinin ayrıcalık olmaktan çıkarılmasını ve özgürleşmesini isteyen Koramaz, “Bilimin birkaç firmanın kasası için değil; barış için, genel refah için kullanılacağı bir dünya mümkün hale gelecek” şeklinde konuştu. Koramaz, veri toplama süreçlerinin oldukça kolaylaştığına değinerek, CBS’nin sadece teknik değil; sosyal kültürel alanda da kullanılır hale geldiğini anlattı. TMMOB’un yıllardır, şehir ve kırsalın birbirinin rakibi olmadığını savunduğunu ifade eden Koramaz, kentsel dönüşüm projelerinin birer rant haline getirildiğini öne sürdü.

Akıllı Politikalar Da Önemli

Kongrede, Tapu ve Kadastro Genel Müdür Yardımcısı Adil Hakan Ayber ise CBS’nin dünyanın en öne aldığı konulardan biri olduğunu belirterek, kapu kadastro bilgilerini manyetik ortamda tuttuklarını anımsattı. Dijital CBS’nin zeminini oluşturmaya çalıştıklarını ifade eden Ayber, akıllı şehir ve kırsalın yanında akıllı politikaların da önemli olduğunu, bilgiyi yönetebilmenin pozisyonlarının alınmasının zorunlu olduğunu söyledi.   

Harita Genel Müdürlüğü’nden Mühendis Albay Mustafa Ata da CBS’nin yer yüzündeki kaynakların verimli yönetilebilmesi için; karar destek sistemlerinin ana girdisi olduğunu anlattı. Bu verilerin güncel üretilmesinin karar destek sistemlerini olumlu etkilediğini dile getiren Ata, coğrafi veri üretmenin zaman alıcı olduğunu söyledi.

Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Haluk Özdener ise konuşmasında CBS’nin bir meslek örgütünün tekelinde olmadığını, olamayacağını savundu.

Birlikte Çalışabilirliğin Haritasını Üretmek

CBS Kongresi’nde, CBS kavramının toplumla olan etkileşimini yükseltmek, TMMOB ile olan etkileşimini arttırmak, CBS kavramından elde edilen değerleri arttırmak ve CBS kavramı üzerinden TMMOB birlikte çalışabilirliğin haritasını üretmek konuları etraflıca tartışıldı.

Mekansal Bilgi Sektörü’nde CBS uygulamalarından nasıl daha fazla değer üretilebileceği konusunun da üzerinde durulduğu kongrede, CBS’nin neredeyse bütün sektörlerde görülmeye başlayan istihdam ve üretimin azalması sorununun çözümü için de çare olabileceği vurgulandı. CBS dünyasındaki gelişmeleri takip edebilmenin önemine işaret edildiği kongrede, bu alanda iş geliştirebilmek ve işbirlikleri kurabilmek için CBS Kongresi’nin önemli bir araç olduğuna dikkat çekildi.

Kongre sayesinde, mekansal bilgi/bilişim endüstrisinin, mekansal zeka topluluğunun ve her düzeyden CBS uygulayıcısının ortak bir platformda küresel, ulusal ve yerel sorunlara çözüm arayabildiği belirtildi. Mekansal veri/bilgi üretiminde ve kullanımındaki yeniliklerin takip edilebilmesi için farklı tematik alanlarda mekansal bilgiye dayalı iş geliştirme fırsatlarını yakalayabilmek ve buna yönelik iş birlikleri kurabilmek adına kongrenin bir fırsat olduğu kaydedildi.

TMMOB etkinliği olan Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi’ne sadece Geomatik/Harita Mühendisleri Odası değil, TMMOB’ye bağlı 24 oda da ilgi gösteriyor. TMMOB haricinde Türkiye Barolar Birliği, Türk Tabipler Birliği ve diğer demokratik kitle örgütleri, sendikalar, Türkiye Bilişim Vakfı, Türkiye Bilişim Derneği gibi sivil toplum örgütleri, akademisyenler, araştırma kurumları/merkezleri, lisans ve lisansüstü öğrenciler, farklı alanlarda faaliyet gösteren kurumsal firmalar, yerli girişimler (startup), yerel yönetimler, kamu kurum ve kuruluşları, son kullanıcılar ve vatandaşlar da katılıyor.

Akıllı Şehrin Bir Bileşeni De Akıllı Ekonomi

CBS 2019 Kongresi Ana Konuşmacısı Doç. Dr. Selin Sayek Böke “Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Kalkınma” başlıklı sunumunda gittikçe sığlaşan bir zeminde siyaset yapıldığına vurgu yaparak, siyasetin içinin gerçeklikten koparılmış kavramlarla doldurulmaya çalışıldığını anlattı. Kalkınmanın salt ekonomik kalkınma olmadığına işaret eden Böke, kalkınmanın insanın kalkınması, insanın gelişmesi olarak değerlendirilmesi gerektiğinin üzerinde durdu.Hak ve özgürlüklerin kalkınmanın özü olduğuna dikkati çeken Böke, kalkınma deyince içine aklın, demokrasinin gireceğini ve bunların olmazsa olmaz olduğunu belirtti. 

Böke, bireysel değil, toplumsal kalkınmaya ihtiyaç olduğunun altını çizerek, akıllı ve sürdürülebilir bir kalkınmaya ihtiyaç bulunduğunu kaydetti.

Yaşamsal alanların talan edildiği bir anlayışla karşı karşıya olunduğunu ifade eden Böke, yeni bir düzen, adil paylaşım, barışa ve insanı, doğayı koruyan sürdürülebilir bir düzen kurulmasına, yeniden akıllı siyasete ihtiyaç olduğunu söyledi. Sürdürülebilir kalkınma için kurum ve kurallara ihtiyaç olduğunu sıralayan Böke, üretimin niteliğine dair bir dönüşüm ortaya çıkarmak gerektiğini kaydetti. Böke, akıllı makinelere hapsedilmiş, demokrasiden korkan bir geleceğin bizi beklediğini dile getirdi.  

ESRI Türkiye CEO’su Barış Uz da Akıllı şehirlerde neler olacağı anlattı. Açık bilim kütüphanelerine katkı verdiklerine dikkati çeken Uz, açık kaynak, açık standart ve açık paylaşımdan yana olduklarını söyledi.

Kongre, 24 ve 25 Ekim 2019 tarihlerinde de devam ediyor. Kongre kapsamında ayrıca, Coğrafi Bilgi Teknolojileri Fuarı’nın açılışı yapıldı.

Globalden Yerele Problemlerin Çözümü

Sekretaryası Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO) tarafından yürütülen CBS kongreleri 2007 yılından günümüze Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) tarafından CBS kavramının politikalarını, uygulamalarını, teknolojilerini tartışmak ve bu konularda farklı ve yeni düşünceler üretmek amacıyla iki yılda bir düzenleniyor. Kongrelerde, globalden yerele farklı düzeylerde etkili olan karmaşık problemlerin çözümü, toplumların çağdaş ve kaliteli hizmet beklentilerinin karşılanması gibi konularda temel bir araç olarak kullanılan CBS`nin ulusal vizyonuna yön veriliyor.

Bu yılki kongrenin teması “Akıllı” Şehirler ve “Akıllı” Kırsal olarak belirlendi.

TMMOB 6. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi`ne ilişkin daha ayrıntılı bilgi kongre web sayfasında (https://www.cbskongresi.org) yer alıyor.