Ekonomide Dijital Yeteneğin Rolü

Ekonomi ve para yaşamın en temel döngüsü her zaman en çok konuşulan konuların başında geliyor. Parayla mutluluk satın alınamıyor ancak para olmadan da mutluluk olmuyor deniliyor. Yüzyıllardır insanoğlunun kendi yarattığı bir metaya bağlılığı ve bağımlılığı sorgulanıp duruluyor. Günümüzde geçim derdi insanları bir hayli gerdi. Bu dert her zaman vardı olmaya da devam ediyor. Parası olanda yakınıyor olmayan da yakınıyor. Gelinen noktada dünyada da Türkiye’de de ekonomik sorunlar bir türlü bitmek bilmiyor, bitmiyor…

Dünyadaki gelir dağılımındaki adaletsizliğin nasıl giderileceğine ilişkin kafa yoran ekonomistler ve ilim bilim adamları yaptıkları çeşitli çalışmalarda konuyu etraflıca masaya yatırıyorlar. Ekonomik sorunların çözümünde dijital ekonomi ve ekonominin dijitalleşmesi en önemli unsurlardan biri olarak görülüyor. Verimlilik artışında dijitalleşmenin rolü oldukça sık görüşülüp, konuşuluyor. 

Konuya ilişkin yapılan çalışmalardan birisi de ve benim de dikkatimi çeken; Accenture Strategy’nin ‘Dijital Ezber Bozan: Büyüme Çarpanları’ adıyla hazırlamış olduğu rapor.  

Rapor, dijital beceri ve teknoloji kullanımının ekonomiye etkisinin en iyi şekilde olması halinde 2020 yılına kadar küresel ekonomide dijital yetenek ve teknolojilerin kullanımının global ekonomide 2 trilyon Dolarlık yeni kaynak oluşturabileceği öngörülüyor. Rapor, Almanya, Amerika, Avusturalya, Brezilya, Çin, Fransa, Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya ve Japonya’da dijital ekonominin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki (GSYİH) payını ölçüyor. Araştırma kapsamında donanım, yazılım ve ilgili teknolojilerin GSYİH’ye katma değer yaratacağı tahmin edilirken, üretimde kullanılan ara dijital ürün ve servislerin değeri de hesaplanıyor. Raporda dijital ekonominin, büyümede çarpan etkisi yarattığının altı çiziliyor.

Raporda, ayrıca her ulusal ekonominin iyi gelir ve ekonomik çıktı elde edebilme çabalarını nasıl önceliklendirmesi gerektiği de anlatılıyor. Türkiye’de ise genel geçer anlamda dijitalleşme skorundaki 10 puanlık bir artışın şirketlere ilave yüzde 1,5 kâr  getirebileceğinden söz ediliyor.

Rapora göre, platform tabanlı iş modelleri; dijital odaklı büyümenin en büyük fırsatlarından biri olarak görülüyor. Bu modeller, organizasyonlara yeni pazarlar yaratmaya, iş ortakları ve müşterileri ortak dijital platformda bir araya getirerek değer ortaya çıkarmaya olanak sağlıyor.

Raporda, verimliliği ve büyümeyi artırmak için dijital iş modellerinin uygulanmasını geliştirecek 3 öneri de sunuluyor. Rapora göre değer fırsatlarına dayalı dijital yatırımların önceliklendirilmesi gerekiyor. Bunun için de dijital yatırım dengesinin dikkatlice hesaplanarak beceri ve teknolojilerin en uygun kombinasyonunun oluşturulması ve dijital yatırımların geri dönüşünün maksimize edilmesi öneriliyor. Endüstriye özel dijital stratejiyle rekabet edilmesi konusuna da dikkat çekilen raporda üçüncü öneri ise dijital dönüşüm için doğru ortamın oluşturulması olarak sıralanıyor. Rapor, ‘Dijital IQ’nün geliştirilmesi ve sektörler arası ilişkilerin geliştirilmesi için hükümetlerle iş birliği yapılmasını öneriyor…

Öte yandan, yapılan başka yorumlarda da devletlerin, bilişim sektörünün stratejik sektör olmasının gereğini yapmalarının üzerinde duruluyor. Bilişim teknolojileri yatırımlarının ülkelerde devam eden karmaşalara feda edilmemesi ve yapılacak yatırımların kısılmaması gerektiğinin altı çiziliyor. Özellikle Türkiye’de ortaya çıkan siyasi tablo ve tırmanan olaylar bir belirsizlik süreci yaratırken; bu gibi durumlarda devletin ilk yatırımlarını kıstığı sektör, bilişim teknolojileri (BT) sektörü oluyor.

Bilgi ve iletişim teknolojilerini geliştiren, ürün ve hizmet süreçlerinde bu teknolojileri etkin olarak kullanan ve bu teknolojilerin ortaya çıkardığı interneti de yeterince değerlendirebilen ülkeler,  diğerlerine göre, refahlarını daha çok artırıyor. Ülkemizin de bu dönüşüme daha fazla dahil olmasını sağlamak amacıyla, ilgili tüm tarafların katkılarının alınması gerektiğinin üzerinde duruluyor.

Türkiye’de altyapıyı iyileştirmek için bilişim sektörü ile ilgili 5G ve yerel bulut altyapılarının tamamlanmasının bilişimi ithalata dönük yapıdan kurtaracağı yorumları yapılıyor. OECD’nin (Organisation for Economic Co-operation and Development-Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) geçtiğimiz yıllarda hazırlamış olduğu Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre de, dünya ekonomisindeki global anlamdaki üretim ve ticaret artışının Türkiye ekonomisini de olumlu etkileyebileceği ifade ediliyor…

Dijital ekonomi üzerine yapılan araştırmalar, genel anlamda dijital teknolojinin ekonomik faaliyetleri değiştirip değiştirmediğini ve değiştiriyorsa bunun nasıl gerçekleştiğini inceliyor. Bu nedenle dijital ekonomi bilimi, belirli maliyetler önemli oranda düştüğünde, hatta sıfıra yaklaştığında standart ekonomik modellerinin nasıl değiştiğini ele alıyor…