Sayısal Uçurumla Başetmek

Ülkelerin ve insanların bir kısmının dijitalleşme (teknolojiden yararlanma ve elektronikleşme) sürecinin dışında kalması, sayısal uçurum olarak adlandırılıyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin temel bir sorunu olarak görülen sayısal uçurumla mücadele etmenin yolları aranıyor. Gelişmekte olan ülkeler sıralamasında bulunan Türkiye, içinde bulunulan konjönktür nedeniyle bilgi toplumu hedefinin yakalanması ve sayısal uçurumla baş etme konularını askıya almış gibi gözüküyor.

Bilgi teknolojilerinin hızlı bir dönüşüme neden olması, bilgi ihtiyacının artması ve buna bağlı olarak ihtiyacın giderilmesindeki engeller, hemen her toplumda karşılaşılan sorunlar. Sayısal uçurum, sosyoekonomik farklılıklar ve coğrafi bölgeler arasındaki eşitsizlikleri akla getirirken, internet ve iletişim kaynaklarını, etkin biçimde kullananlar ile kullanamayanlar ayrımını ortaya koyuyor.

Sayısal uçurum sorununa çözüm için bilgi iletişim teknolojilerinin daha çok kişiye erişimini sağlayacak projeler geliştirilmesi gerekir. Erişimde önemli bir ölçü olan bilgisayar sahipliği, oldukça dengesiz bir dağılım gösteriyor. Bu nedenle, vatandaşın alım gücünü yükseltecek sosyo-ekonomik politikaların geliştirilmesinde yarar var gibi gözüküyor.  

Araştırmalar, sayısal uçurum sorununun çözümünde etkili olan ve ülkemizde de uygulanan  “Evrensel Hizmet” ve “Evrensel Erişim” kavramlarının haberleşme ile ilgili tüm yasal düzenlemelere konulması gerektiğine işaret ediyor.

Altyapının güçlendirilmesi, çeşitlendirilmesi ve genişletilmesi; bilgi iletişim teknolojilerine yönelik vatandaşın bilinç ve eğitim seviyesinin yükseltilmesi; teknolojik cihazların ucuzlatılması ve erişim ücretlerinin düşürülmesi elbette ki zorunluluk. Sayısal uçurumu en alt düzeye indirme sürecinde eğitimin önemli bir işlevi ve önceliği bulunuyor.

Eşitsizliklerin artmasından korkuluyor

Küreselleşme paralelelinde yeni teknolojilerden ve internetten yararlanmada sayısal uçurumun daha da artabileceği noktasında endişeler ortaya çıkarken; yani bu uçurumların azaltılacağı şöyle dursun eşitsizliklerin daha da büyüyeceğinden korkuluyor.

Tüm dünyanın ağlar üzerinden döndüğü günümüzde bu ağlara erişimden yoksun olmak yaşamın gerisinde kalmak anlamına geliyor.

Yapılan değerlendirme ve analizler, erişim hizmeti ve cihaz fiyatları yüksekliğinin sayısal uçurumun oluşumundaki rolünü ortaya koyuyor.

Sayısal uçurumun azaltılmasına yönelik hukuki, mali, ekonomik, sosyal ve teknik öneriler karar mercilerine hızla ulaştırılmaya çalışılıyor.

Sayısal uçurumun azaltılması adına atılacak adımların ekonominin genel işleyişi, işgücü piyasası, sosyal ve kültürel yaşam, birey, toplum ve devlet arasındaki ilişkiler ve daha pek çok alanda köklü değişikliklere yol açması bekleniyor.

Uçurumun azaltılması için öneriler

Sayısal uçurumla mücadelede atılacak ilk ve en önemli adım teknolojik altyapının ülkenin her bölgesinde yeterli ve etkili bir şekilde oluşturulması. Bilgi iletişim teknolojilerine yönelik halkın bilinç ve eğitim düzeyinin artırılması, sahiplik düzeyinin yükseltilmesi için çeşitli çalışmalar yapılırken; okullarda bulunan ‘bilişim teknolojileri’ sınıflarının ders saatleri dışında da kullanıma açılmasıyla çevre halkının da bu sınıflardan gereğince yararlanmasının önemli olduğu vurgulanıyor.

Erişim ve donanım ücretlerini düşürecek etkin politika ve stratejilerin uygulamaya konulması, halka ucuz bilgisayar kredileri verilerek bilgisayara sahip olma olanağı elde etmeleri sağlanabilir. Farklı bölgelerde ve değişik gelir düzeylerine sahip gruplar arasında internete erişim açısından gözlenen uçurumu önlemeye yönelik çalışmalar yürütülmeli. 

Özellikle eğitim alanında teknolojiye yapılan yatırımlar etkili bir çalışma ve planlamadan sonra uygulamaya konulmalı.

Teknolojinin eğitim sisteminde doğru kullanılabilmesi ve olası yararlarının üst düzeyde gerçekleştirilebilmesinde öğretmenler anahtar konumda bulunuyor. Bu nedenle öğretmenlerin teknolojiyi programlarla bütünleştirme konusunda gerekli eğitimi almaları gerekiyor. Ayrıca öğretmenlerin meslek içinde eğitilmeleriyle ilgili önlemlerin alınması ve bu amaçla gerekli finansal desteklerin sağlanması kaçınılmaz gözüküyor.