Habercilik Teknolojiye Yenilir mi?

Gelişen teknoloji ve dijitalleşme dünyanın ve pek çok sektörün yönünü, milyonlarca kişinin hayatını değiştirdi. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte yeni meslekler ortaya çıkarken, bazı meslekler de kayboluyor ya da kaybolmaya yüz tutuyor.

Gelecekte teknolojinin daha da gelişmesine rağmen yok olmayacak mesleklerden birisi habercilik…İnsanların haber alma ihtiyacı gelecekte de artarak devam edecek. Gazetecilik ihtisaslaşarak, özellikli durumunu sürdürecek. Gazetecilik elbette zor, bir o kadar da kendine has ve özel yetenek gerektiren bir meslek…

Birçok meslek dalında olduğu gibi, teknolojinin gelişmesi, bilgisayarların ve mobil cihazların yaygınlaşması zor olan gazeteciliğe bazı kolaylıklar sağladı elbet. Ancak habercilikte aslolan gazetecinin kendisi olduğundan, teknolojik cihazlar, amaca yönelik araçlar olarak sadece iş yapış biçimini değiştirmiş oldu.

Sesinizi yazıya dökün

Özelilikle söyleşi ve uzun soluklu toplantılarda devreye giren ses kayıt cihazları en son teknolojiyi temsil eden türde de olsa…Deşifre yapmanın zorluğunu, ağırlığını her şeye rağmen hafifletemiyor…

Yakın gelecekte sesi hemen yazıya döken; deşifreyi kolaylaştıracak cihazlar üretilir mi? Bilemem ama benim kişisel deneyimim; akıllı telefonunuzda sesinizi yazıya dökebiliyorsunuz.

Yazıyı toparlamak ve haberleştirmek, yani haber dili, ayrı bir şey; kişiye özel bir kavram; teknoloji bu noktada neler yapabilir hep birlikte göreceğiz…

Yapay zeka dahi devreye konulsa haber diline belli bir standart ve anlam kazandıracak bir teknoloji mümkün gibi gözükmüyor…İşte gazeteci ve gazeteciliği özel kılan da bu…

Sesi yazıya dökecek gelişmiş bir programın ortaya konulması için sanıyorum teknoloji ve yazılım firmalarının bu noktaya dikkatini çekmekte fayda var…

Yukarıda da bahsettiğim gibi; akıllı cep telefonlarının kısıtlı da olsa sesi yazıya dökenlerinin yanında, bu özelliğe sahip sosyal medya programlarını taşıyanları da var. Bundan dolayı deşifreyi tamamen kolaylaştıracak yolu bulmak yakın gelecekte sanırım mümkün olacak…

Sosyal platformlar TV’yi solladı

Dünya çapında habercilik bu güne dek görülmemiş bir değişim yaşıyor. İnternet üzerinden yoğun olarak kullandığımız sosyal platformlar haber kaynağı haline gelirken; mobil uygulamalara yönelim hızla artıyor.

İnternette konuyu araştırırken Reuters Enstitüsü‘nün önceki yıl duyurduğu Dijital Habercilik Raporu’na ulaştım. Raporda, kullanıcıların sosyal medyayı bir haber kaynağı olarak kullandıklarının altı çiziliyor ve şu ayrıntılar dikkat çekiyor:

“Sosyal medya kadınlar için erkeklere göre çok daha önemli. Ayrıca gençler de haberlerini sosyal medyadan almayı tercih ediyor. 18-24 yaş arası kullanıcılar ilk kez ana haber kaynağını sosyal medya olarak belirlerken; televizyonu tercihi geride bırakıyor.

Televizyon daha yaşlı kullanıcıların haber kaynağı olma konumunu sürdürürken; ancak genel olarak bakıldığında televizyon kullanım oranlarının düştüğü dikkat çekiyor.  

Cihaz kullanımında ise akıllı telefonun önlenemez yükselişi devam ediyor. Tablet kullanımı sabit seyirde olurken; bilgisayar kullanımı ise düşüyor.

Kullanıcılar, zaman zaman gündeme getirilen “online haber için para ödeme” olasılığına kesinlikle sıcak bakmıyor.

Araştırmacı gazeteci bir nevi sosyal bilimci

Toplumun enformasyon bombardımanı altında olması, onun gerçekten olayları ve olguları doğru ve eksiksiz, neden-sonuç ilişkisiyle kavradığı anlamına geliyor mu? İletişim bilimciler bu soruya olumsuz yanıt veriyorlar ve enformasyon bombardımanı altındaki insanların editoryal denetimden geçirilmiş doğru bilgiye yeterince ulaşamadığını ifade ediyorlar.

Olayların detaylı bir şekilde araştırılarak, neden-sonuç ilişkisi içinde sunulduğu araştırmacı gazetecilik sayesinde her türlü iletişim kanalıyla bizlere verilen haberlerin nedenlerini anlamak mümkün oluyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın İletişim Liseleri için 2013’te hazırlattığı ve internette yer alan; Araştırmacı Gazetecilik konusuna ilişkin raporda; araştırmacı gazeteci bir nevi sosyal bilimci olarak tanımlanıyor. Raporda özetle şu bilgilere yer veriliyor:

“Araştırmacı gazetecilik yapan kişilerin; toplumu, toplumu oluşturan etkenleri, kurum ve kuruluşlar ile bunların ilişkilerini ve işleyişlerini iyi bilmeleri gerekiyor. Araştırmacı gazetecinin, bir sosyal bilimci titizliği ile çalışması gerekiyor. Zira onlar sadece dünün ve bugünün değil geleceğin de anlaşılmasına ışık tutan bir meslek grubu. Gazeteciler için yapılan tarih müsveddesi yazıcıları tanımı daha çok araştırmacı gazeteciliğe uyuyor.

Dolayısıyla araştırmacı gazeteci olay ve olgular arasındaki bağı iyi kurup üstündeki örtüyü kaldırarak yaptığı haberlerle, tarihin doğru yazılmasına yardımcı oluyor.

Bu modülde; gazetecilikte uzmanlığın en önemli alanlarından olan araştırmacı gazeteciliğin niteliklerini, haber konularını, haber kaynaklarını, haber araştırma yöntemlerini öğreneceksiniz.

Sınıfta beşer kişilik gruplar oluşturarak ulusal gazeteler, haftalık haber dergileri, İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü öğrencilerince hazırlanan uygulama dergileri, internet siteleri ve ulaşabileceğiniz diğer kaynaklardan en az üç tane araştırma haber seçerek sınıfa getirin. Grup arkadaşlarınızla birlikte haberleri inceleyerek diğer haber türlerinden farklılıklarını belirleyin. İnceleme sonuçlarınızı arkadaşlarınızla tartışın.”

Teknoloji ile bilgi daha hızlı yayılıyor

Günümüz iletişim dünyasında değişen ve gelişim içinde olan gazetecilik anlayışında yeni bir uzmanlık alanı olarak adını duyuran araştırmacı gazetecilik, gazetecilik mesleğinin özünde bulunan araştırma eylemine dayanıyor.

Gazetecilik, sadece bilgilerin kamuya aktarılması sürecinden oluşmayıp sosyal sorumluluk anlayışı içerisinde kamu yararını gözeterek araştırmaya dayalı haber yapma gibi önemli bir misyona da sahip.

Medya sektöründe meydana gelen teknolojik gelişmeler ve ilerlemeler bilginin daha hızlı yayılmasına, haberlerin niteliğinin değişmesine ve bu gelişmelere paralel olarak da zaman zaman kalitesinin tartışılmasına neden oluyor.

Sadece bilginin aktarımı amacıyla yapılan haberler toplumu tatmin etmiyor. Derinlemesine bilgi ve açıklamanın yer aldığı, gerçekle ilişkisi daha somut verilerle işlenmiş haberler tercih ediliyor. Doğru haberin sunulması konusunda araştırmacı gazetecilik yeni bir kavram olarak ortaya çıkıyor.