Amerika’nın Yerimizde Gözü Var

Dünyaya sürekli bilgi gönderen uydu ağı üzerinde çalışan Küresel Yer Belirleme ya da Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS-Global Positioning System) dünya üzerindeki ‘yerimizi’ (konum) tespit ediyor.

ABD Savunma Bakanlığı’na ait bu sistem, yörüngede sürekli olarak dönen 32 uydudan oluşuyor. İlk olarak askeri amaçla kurulan GPS alıcıları yön bulma ve roket atışlarında kullanılıyordu. 1980’lerde GPS sistemi sivil kullanıma da açıldı.

Türk Silahlı Kuvvetleri’de izlediği savunma politikasına paralel; bir çok alanda GPS uygulamalarından yararlanıyor. Sivil GPS alıcılarına füze yapma amaçlı kullanılmamaları için hız limiti getirilmiş.

Askeri, araştırma, havacılık, harita yapımı, jeoloji, arama-kurtarma, referans saat, Geo işaretleme (harita üzerinde koordinatları işaretleme) yüzey ölçümü ve izleme alanlarında yoğun olarak kullanılan GPS sistemi, navigasyon (yol klavuzu) cihazları ve cep telefonlarıyla kullanılarak, hedefe ulaşılması için harita bilgisi, kısa yol, en ekonomik yol bilgisi sağlıyor.

GPS, elektronik projelerde konum takibinde, hassas hız ölçümlerinde ve insansız hava aracı (İHA-drone) projelerinde sıklıkla kullanılıyor.

GPS alıcılarının arabada, gemide veya doğada kullanılmak üzere üretilmiş birçok modeli bulunuyor. Dünyada ünlü GPS alıcısı markalar, Nokia, Garmin, TomTom ve Magellan olarak sıralanıyor.

GPS sisteminde uydular çeşitli uzaklıklar veriyor ve alıcılar bu uzaklıkları kullanarak nerede olduğumuzu gösteriyor.

Tamamen ücretsiz bir servis olan GPS sistemine dahil olmak için herhangi bir şifre, ayarlama ya da ücrete gerek yok. GPS el terminali satın aldığınızda sizde sisteme dahil olursunuz ve bundan sonra servisten faydalanmaya başlarsınız. Ek hizmetler için ücret ödenmesi muhtemel.

GPS’nin ortaya çıkışı

1940’lı yılların başında geliştirilmeye başlanan GPS sistemi, o yılların askeri olarak ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştı. 2. Dünya Savaşı sıralarında kullanılmaya başlanmış, ilk zamanlarında ”Decca Gezgini” ve ”LORAN” gibi seyir sistemleriyle senkronize edilmiş.

1978 yılında ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı olarak yapılan askeri çalışmalar ile ortaya çıkan GPS sisteminin ilk ismi “NAVSTAR”dı. Sistem, ilk uydunun yörüngeye yerleştirilmesinde kullanıldı.

1970 ile 2000 yılları başına kadar sinyal gönderici mekanizmalardan uydu alıcılarına ve uzayda uydu istasyonları yerleştirilmesine kadar pek çok işlem gerçekleştirildi.

O dönemler içerisinde savaş sırasında askerler için yön bulmak, planlamaları matematiksel olarak ayarlamak, konum hesaplamak ve roketlerin doğru noktaya ulaşmasını sağlamak gibi amaçlar için kullanılan GPS, ancak 1980’li yıllardan sonra sivil halkın kullanımına sunuldu

GPS sisteminin ilk örnekleri, dünya üzerinde yayılmış radyo istasyonlarının yerlerini belirlemek için kullanıldı.

GPS üç kısımdan oluşur; uydu segmenti, kullanıcı segmenti ve kontrol segmenti. 

GPS’nin rakibi var

Uydu üzerinden yer belirleme sistemi GPS dünyada tek değil, ciddi bir rakibi daha var: GLONASS!

GPS'nin alternatifsiz bir sistem olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. GLONASS, GPS gibi uydular üzerinden dünyada pozisyon belirlemek üzere kuruldu.

Global Uydu Navigasyonu Sistemi-Globalnaya Navigatsionnaya Sputnikovaya Sistema (GLONASS), Rusya'nın Uzay Savunma Güçleri Komutanlığı tarafından işletilen bir sistem. GPS'ye çok benziyor. 1970'li yıllarda başlayan geliştirme çabaları sonunda sistem devreye girdi ancak, 90'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nin çöküşü ile bütçe sorunları ortaya çıktı.

2001 yılında GLONASS yeniden hayata döndü. 2008'de ise Rusların uydu ağını genişletmesi ile birlikte GLONASS artık dünya çapında kullanılabilen bir sisteme dönüştü.

HAVELSAN’ın Konumbul’u

Türkiye’de de HAVELSAN, sivil ve askeri alanda yaygın olarak kullanılan GPS’nin frekans karıştırıcılardan etkilenmesini önlemek amacıyla “Konumbul” adı verilen GPS Koruma Sistemi'ni geliştirdi.

Yazılım yoğun sistem çözümleriyle askeri ve sivil alanda faaliyet gösteren HAVELSAN, özellikle askeri platformların, görevleri sırasında konum belirleme konusunda sorun yaşamalarını önlemek amacıyla yeni bir çözüme imza attı.

HAVELSAN'ın 2014'te geliştirme çalışmalarına başladığı Konumbul, çoklu anten sistemleri kullanarak frekans karıştırmaya dayanıklı GPS alıcısı olarak görev yapıyor.

Prototip olarak üretilen Konumbul, uygulama alanına ve çevresel koşullara göre uyarlanabiliyor. Konumbul, kara, hava ve deniz platformlarında kullanılabiliyor.

HAVELSAN, bundan sonraki süreçte ürünün çeşitli platformlarda kullanılabilmesi için öncelikli olarak prototipin küçültülmesi üzerinde çalışacak.

Konumbul'un öncelikli olarak kullanılması beklenen platformlar arasında Türk savunma sanayisinin son dönemdeki en dikkat çeken ürünlerinden olan ve etkin şekilde kullanılan insansız hava araçları (İHA) bulunuyor.